تاریخچه جواهرسازی و استفاده از جواهر آلات به حدود 9000 سال پیش از میلاد بر می گردد. احتمالاً اولین بار هندی ها و ایرانیان و پس از آن ها مصریان در 7000 سال پیش از میلاد مسیح، از گوهر ها استفاده می کردند. وجود آویز ها و مهره های آرایشی از جنس تالک، اسلیت، مرمر و صدف در آثار مربوط به 10650 سال پیش در بلندی های برادوست کردستان نشانگر این مطلب است.
هم چنین کشف مهره های زینتی از جنس فیروزه و سنگ لاجورد در تپه زاغه در جنوب قزوین، مربوط به 8 تا 9 هزار سال پیش و نیز پیدا شدن مهره های فیروزه ای در قبر های دره محمد جعفر متعلق به 6 هزار سال پیش، و داد و ستد تالک، سنگ چخماق، مرمر سفید، عقیق، فیروزه، صدف دریایی و سنگ لاجورد، بین عیلامیان و سومری ها در شهر تپه یحیی در 5 تا 6 هزار سال قبل، همگی نشان دهنده قدمت و تاریخچه جواهرسازی و استفاده از گوهر ها و سنگ های زینتی در ایران هستند.
در ایران، از قرن دوم تا یازدهم هجری قمری، حدود 35 کتاب در زمینه کانی شناسی و گوهر شناسی تألیف شده که معتبر ترین آن ها از لحاظ علمی، کتاب های الجماهر ابوریحان بیرونی و تنسوق نامه خواجه نصیرالدین توسی است.
جواهر ات، اغلب در ابعاد کوچک یافت می شوند و جرم آن ها برحسب قیراط اندازه گیری می شود. هر قیراط معادل 0/2 گرم است.
